Η Μοναστηριακή Αγιορείτικη Κουζίνα

H αγιορείτικη κουζίνα είναι λιτή, πολυσυλλεκτική με ξεκάθαρη μεσογειακή ταυτότητα. Η «ισορροπία» και το «μέτρο» τηρούνται απαρέγκλιτα στην καθημερινότητα των μοναχών. Τα προς τη βρώση συνδέονται με το φυσικό περιβάλλον, με την ποικιλία των πρώτων υλών από τις καλλιέργειες του μοναστηριού και βέβαια, την εποχικότητα.
Στο Άγιον Όρος τα γεύματα είναι απλά και σε κατανυκτική ατμόσφαιρα. Οι μοναχοί τρώνε σύμφωνα με το τυπικό του μοναστικού βίου, καθώς στο μοναστήρι υπάρχει η πρωινή και η βραδινή τράπεζα και, βέβαια, οι επισκέπτες και οι προσκυνητές θα φάνε ό,τι ακριβώς και οι μοναχοί.

  • Λουκ. 10,8 :        καὶ εἰς ἣν ἂν πόλιν εἰσέρχησθε καὶ δέχωνται ὑμᾶς, ἐσθίετε τὰ παρατιθέμενα ὑμῖν,
  • Λουκ. 10,8 :       Εις όποιαν πόλιν πηγαίνετε και σας δέχονται οι κάτοικοι, να τρώγετε αυτά που σας παραθέτουν, χωρίς να ζητήτε τίποτε το ιδιαίτερον και καλύτερον.

 

Παραστάσεις που είναι κυρίως θρησκευτικές ή εικονογραφίες διάφορων χειρογράφων επιβεβαιώνουν τη χρήση τροφίμων και συνηθειών.

Το ψωμί, τα λαχανικά, φρούτα, όσπρια, τα ψάρια, το λάδι και το κρασί ήταν και είναι κυρίαρχα στην τροφή των μοναχών, με λεπτομέρειες που ρυθμίζουν και καθορίζουν τα μοναστηριακά Τυπικά και οι νηστείες, που κατανέμουν τις τροφές σε επιτρεπόμενες και μη. Δεν υπάρχει συνταγή στο Άγιον Όρος που να μην έχει και λογιών λογιών βότανα και με μέτρο και μπαχαρικά.
Σε παραστάσεις τραπεζών, εμφανίζεται η σταθερή τριλογία άρτου, οίνου και ιχθύος, βάση του χριστολογικού τους συμβολισμού Στις τράπεζες του Αγίου Όρους, όπως και σε αυτή της Μονής Παντοκράτορος, εικονίζονται συνήθως στην κατώτερη ζωγραφική ζώνη, πάντοτε ολόσωμες, οι μεγάλες μορφές του ορθόδοξου μοναχισμού, ενώ έδιναν προτεραιότητα στους άγιους εκείνους που αποτελούν για όλους τους μοναχούς σαφές πρότυπο για μίμηση. Άλλωστε, οι περισσότεροι από αυτούς κρατούν ανεπτυγμένα ειλητάρια που περιέχουν παραινέσεις και συμβουλές, πνευματικού περιεχομένου, για τους μοναχούς που σιτίζονται καθημερινά στην Τράπεζα της Μονής.
Στις παραστάσεις όπως αυτές του Μυστικού Δείπνου, της Γέννησης της Παναγίας και στη Γέννηση του Ιωάννη του Προδρόμου, του Γάμου στην Κανά και της Φιλοξενίας του Αβραάμ, υπάρχουν κατά κανόνα ο άρτος, ο οίνος και κατά περίπτωση το ψάρι. Η σκηνή της Φιλοξενία του Αβραάμ απεικονίζεται ως η πιο λιτή. Eμφανίζεται ο άρτος, το κυρίως γεύμα που είναι κρέας ή ψάρι. Ενίοτε συνοδευτικά παρατίθεται στο τραπέζι και ποικιλία λαχανικών.