Η υπακοή, η ακτημοσύνη, η παρθενία, οι τρεις μοναχικές αρετές, αποτελούν τα θεμέλια του μοναστικού οικοδομήματος. Η καθημερινότητά των μοναχών αποτελεί αφορμή προσευχής, μετανοίας, ταπείνωσης ενώ η πρακτική της πλευρά διέπεται από μια ποικιλομορφία διακονημάτων που ανατίθενται στους εκεί εγκαταβιούντας μοναχούς, πάντα βάσει συγκεκριμένου Τυπικού. Τούτα οριοθετούν την  καθημερινότητα των μοναχών, τον μοναχικό βίο στον Άθω, μια χιλιετία και πλέον.

 Μια καθημερινότητα στον δικό της χρόνο, που πρακτικά ορίζεται βάσει του Ιουλιανού ημερολογίου και της Βυζαντινής ώρας. (φωτο:Μηχανισμός ωρολογίου Ιεράς Μονής Παντοκράτορος 14ος αι.). 

 Η βυζαντινή ώρα , στο βυζαντινό σύστημα χρόνου, ρυθμίζεται με βάση τη δύση του ηλίου και έτσι ορίζει την αρχή μίας μέρας -η ώρα 0:00:00 – καθημερινά, με το ηλιοβασίλεμα. Λόγω των εποχιακών διακυμάνσεων της διάρκειας μιας ημέρας (δηλαδή άλλη ώρα δύει ο ήλιος τον Ιούνιο και άλλη τον Δεκέμβριο), η ώρα μηδέν μπορεί να ποικίλει κατά αρκετές ώρες,  καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. 

Στα ρολόγια πρέπει κατά τη δύση του ηλίου (όλες τις εποχές του έτους), οι λεπτοδείκτες να δείχνουν 12 τα μεσάνυχτα ακριβώς. Στα περισσότερα μοναστήρια η ρύθμιση της ώρας γίνεται κάθε Σαββάτο βράδυ και ισχύει όλη την επόμενη εβδομάδα.

Η ανατολή και η δύση του ήλιου, διαφορετικές μεν απόλυτα συνδεδεμένες δε μεταξύ τους, διέπουν τον καθημερινό κύκλο της θείας λατρείας,  Και ρυθμίζουν, χρονικά, ό,τι έχει να κάνει και με την καθημερινότητα των μοναχών. 

Μια ποικιλομορφία διακονημάτων συστήνουν την πρακτική πλευρά της μοναχικής πολιτείας με τα στάδια παραγωγής της τροφής και τις παραδοσιακές ή και σύγχρονες τεχνικές και πρακτικές.

Ανάμεσά τους αυτά  του κηπουρού, του μάγειρα, του φούρναρη, του ψαρά. Διακονήματα που υπηρετούν  και κάθε ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της μοναστικής διατροφής, όπως αυτή συναντάται σε αρκετά μοναστήρια και περιλαμβάνει γεύματα σύμφωνα με τις περιόδους νηστείας και κατάλυσης, με επιτρεπόμενες και μη κατηγορίες τροφίμων σε περιορισμένο αριθμό και σε ώρες βάσει του συγκεκριμένου Τυπικού και του Βυζαντινού ωρολογίου. Έτσι στη μοναστηριακή διατροφή καταγράφεται τόσο η ώρα παράθεσης της τράπεζας όσο και η διάρκειά της, στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. 

Κάθε στιγμή είναι ξεχωριστή, αποτυπώνοντας τις όψεις μιας ζωής που αποτελούν την καθημερινότητα του εκεί βίου. Του βίου των μοναχών που με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος συντελεί αποτελεσματικά στην κοινωνία της εν Χριστώ ζωής.

Ίχνος ζωγραφισμένης πλάκας ωρολογίου στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος, η οποία φέρει χρονολογία 1815 και αναπαράγει αρχαιότερη πλάκα, του 15ου αιώνα,  με ενδείξεις 24 ωρών. (Φαίδων Χατζηαντωνίου)